Gaat blockchaintechnologie een grote rol spelen in de hypotheekmarkt?
Er kan veel, maar de vraag blijft nog even wat technisch mogelijk is en wat wettelijk is toegestaan. Daardoor is het tot nu toe bij experimenten gebleven. ‘Maar binnen een tot twee jaar zullen we de eerste toepassingen in de praktijk bij hypotheken zien’, zegt Leon Roseleur van fintech-organisatie Davinci.
De meeste mensen kennen de eerste toepassing van blockchain: de virtuele munt bitcoin. Bitcoin maakt gebruik van blockchain, maar het is zeker niet de enige toepassing.
Een blockchain is een keten van ‘blocks’ waarin data zit opgeslagen over transacties. Wat blockchain bijzonder maakt is dat die blocks niet op één plek worden opgeslagen zoals op de server van een bank, maar bij alle partijen die transacties doen.
Als Kees een bitcoin koopt en Els er een verkoopt, is die transactie niet alleen terug te vinden in de computer van Els of Kees, maar ook op de computers van alle andere deelnemers in de blockchain. Dat maakt dat bitcointransacties soms lang duren en veel energie kosten, maar het zorgt er ook voor dat er achteraf geen discussie mogelijk is over de hoogte of het moment van de transactie; er is een breed gedeelde ‘waarheid’ beschikbaar op miljoenen andere computers.
Ook achteraf knoeien met transacties is onmogelijk, omdat informatie uit elk block met behulp van een unieke code wordt verwerkt in het volgende block. Dat is de chain, de ketting. Als je achteraf iets in een block verandert, heeft dat direct gevolgen voor de daaropvolgende ‘blocks’ waardoor de fraudeur meteen door de mand valt.
Het principe van de blockchain is dus dat er geen centrale autoriteit is die data valideert, maar dat alle deelnemers dat gezamenlijk doen. In theorie – en dat is waar veel hardcore blockchainfans op hopen – zou het banken overbodig maken, omdat we direct met elkaar transacties kunnen doen. In een gedistribueerd netwerk als blockchain, doen de gebruikers het allemaal zelf.
Maar niet alleen de functie van een bank kan potentieel door blockchain worden vervangen. Elke intermediaire rol kan in theorie worden vervangen door een blockchain. Het kan partijen bij elkaar brengen, zoals een bank spaarders verzamelt die geld inleggen, welke ze vervolgens uitzet als hypotheken. Daarnaast is het in staat om gegevens onveranderbaar vast te leggen, zodat iedereen deelnemer aan de blockchain kan werken met een gedeelde waarheid. De kans op fraude bij het aanvragen en verstrekken van hypotheken wordt hierdoor verder gereduceerd. En dat maakt het een technologie die potentieel veel impact kan hebben op de hypotheekmarkt.
Minder documenten, meer zekerheid
De eerste huizen zijn al voor bitcoin verhandeld, maar toch is het gebruik van cryptovaluta zeker niet de belangrijkste toepassing van blockchain die zijn weg zal vinden naar de hypotheekmarkt.
Bij het afsluiten van een hypotheek is een karrenvracht aan gewaarmerkte documenten nodig voordat partijen met elkaar in zee gaan. Denk aan de werkgeversverklaring, je salarisstrook, maar ook het taxatieverslag: allemaal stukken die de bank van je eist voordat je een hypotheek mag afsluiten.
“Veel van die zaken zou je door blockchainoplossingen kunnen vervangen”, zegt Leon Roseleur, blockchainexpert bij Davinci, een bedrijf dat Software as a Service-oplossingen (SaaS) bouwt voor hypotheekverstrekkers. Als voorbeeld geeft Roseleur de koopovereenkomst. “Deze dienen verkoper en koper nu bij de makelaar of notaris te tekenen. Een gekopieerde versie wordt dan ge-e-maild naar de hypotheekadviseur die het op zijn beurt weer e-mailt naar de bank. Ondertussen zijn de gegevens die erin staan vaak niet gecontroleerd en kunnen er gaandeweg delen worden aangepast. Ook moet de bank deze ingescande documenten openen, lezen en interpreteren”, zo beschrijft Roseleur de huidige gang van zaken.
Met een blockchain-toepassing kan de consument gevalideerde data uit zijn koopovereenkomst met iedere partij delen die het nodig heeft, bijvoorbeeld de bank. De gegevens kunnen via de blockchain worden gecontroleerd op echtheid en volledigheid. Zo vervalt voor de bank ook de noodzaak om een ingescand document te lezen en verwerken.
Bovenstaande oplossing lost maar een klein probleem op. Roseleur ziet veel meer mogelijkheden. “Het idee achter blockchain is dat in een gedistribueerd netwerk de gebruikers bepalen, en niet een centraal orgaan. De consument krijgt straks een soort persoonlijke wallet met gevalideerde gegevens die hij vervolgens met andere partijen kan delen. Informatie over zijn inkomen bijvoorbeeld met de hypotheekverstrekker. Dan hoeft hij geen loonstroken en werkgeversverklaring meer te verstrekken.”
Blockchain kan de snelheid van een hypotheekaanvraag of welke andere lening ook, fors vergroten. Daar liggen volgens Roseleur de eerste kansen. “Ik denk dat de eerste vormen van blockchain ergens in de komende twee jaar worden toegepast. Wij zijn er zelf klaar voor, dus als de markt er om vraagt, dan kan het.”
Slimme contracten
Een andere potentiële toepassing van blockchaintechnologie op de hypotheekmarkt zijn zogenaamde smart contracts. Bij een smart contract wordt vooraf bepaald wat er bij een verandering in de situatie van een van de contractpartijen moet gebeuren.
Stel dat iemand zijn inkomensgegevens via een blockchain deelt met de bank. Op het moment dat zijn inkomen stijgt, kan dan in een smart contract worden vastgelegd dat de rente in dat geval automatisch daalt omdat dat het risico voor de geldverstrekker kleiner is geworden.
Datzelfde kun je ook doen voor allerlei andere variabelen; een verandering in de WOZ-waarde, of het regelmatig plegen van onderhoud dat is vastgelegd in een blockchain, allemaal kunnen ze leiden tot een automatische aanpassing van de voorwaarden.
Het voordeel van de consument is duidelijk. Voor de geldverstrekker is het een mogelijkheid om een veel flexibeler en passend product aan te bieden. De kosten om iets te veranderen worden namelijk zo goed als nul, terwijl er nu bij elke wijziging vaak een hoop papierwerk en in sommige gevallen juristen of zelf rechters aan te pas moeten komen.
Smart contracts hebben een enorme potentie, maar met name de wet zit die ontwikkeling nog behoorlijk in de weg. “Ten eerste moet er naast een Smart Contract nog veel vastgelegd worden in traditionele contracten en akten”, zegt Roseleur. Maar niet alleen oude wetten zitten de introductie van blockchain in de weg, ook de fonkelnieuwe Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) vormt een groot probleem.
“In de AVG staat het recht om vergeten te worden. Dat betekent dat banken nadat een hypotheek is afbetaald, de gegevens op verzoek of na zeven jaar moeten wissen. En dat wissen dat gaat regelrecht in tegen het idee van de blockchain waar je juist niets kunt wissen.” De conclusie: blockchain heeft wel degelijk veel potentie, maar de markt is nog op zoek naar hoe het binnen de bestaande wetgeving om moet gaan met deze nieuwe technologie.
Davinci ontwikkelt geavanceerde softwareoplossingen voor hypothecair- en consumptief krediet en brengt partijen bij elkaar om gezamenlijk tot (IT) oplossingen te komen. Wanneer je een hypotheek of lening aanvraagt wil je dat dit proces snel, veilig en soepel verloopt. En het liefst wil je ook real time kunnen zien wat de status ervan is, of het nou gaat om je aanvraag of je openstaande lening. Davinci helpt financiële instellingen om aan deze verwachtingen van vandaag én die van morgen te kunnen voldoen. Kijk voor meer informatie op www.davincigroep.nl.